اثرات خوب و بد تلویزیون بر کودکان چیست؟
لوازم دیجیتال
چه نوع محتوایی برای کودکان در تلویزیون مناسب است؟
انتخاب محتوای مناسب برای کودکان در تلویزیون از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا این برنامه‌ها می‌توانند تأثیر عمیقی بر رشد شناختی، عاطفی و اجتماعی آنها داشته باشند.
برخی از ویژگی‌های محتوای مناسب برای کودکان عبارتند از:
- آموزنده: برنامه‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که به کودکان چیزهای جدیدی در مورد دنیای اطرافشان بیاموزند. این می‌تواند شامل آموزش در مورد علوم، تاریخ، ریاضیات، زبان و فرهنگ باشد.
- سرگرم‌کننده: برنامه‌ها باید جذاب و سرگرم‌کننده باشند تا کودکان را درگیر خود نگه دارند. این امر می‌تواند از طریق استفاده از داستان‌های جذاب، شخصیت‌های دوست‌داشتنی، انیمیشن‌های رنگارنگ و موسیقی شاد انجام شود.
- مناسب سن: برنامه‌ها باید با توجه به سن و سطح رشد کودکان طراحی شوند. برنامه‌هایی که برای کودکان خردسال طراحی شده‌اند باید ساده و قابل فهم باشند، در حالی که برنامه‌هایی که برای کودکان بزرگتر طراحی شده‌اند می‌توانند پیچیده‌تر باشند.
- الهام‌بخش: برنامه‌ها باید کودکان را تشویق به تفکر خلاقانه، حل مسئله و کاوش در علایق خود کنند.
- مثبت: برنامه‌ها باید پیام‌های مثبت و الهام‌بخش به کودکان ارائه دهند، مانند اهمیت مهربانی، احترام، همکاری و صداقت.
چه مقدار تماشای تلویزیون برای کودکان مجاز است؟
میزان تماشای تلویزیون مجاز برای کودکان به سن آنها بستگی دارد:
- کودکان زیر 18 ماه: هیچ تماشای تلویزیون یا استفاده از صفحه نمایش (به جز تماس تصویری) توصیه نمی‌شود.
- کودکان 18 تا 24 ماه: حداکثر 1 ساعت در روز برنامه‌های با کیفیت بالا که با والدین تماشا می‌شود.
- کودکان 2 تا 5 سال: حداکثر 1 ساعت در روز برنامه‌های با کیفیت بالا که با والدین تماشا می‌شود.
- کودکان 6 تا 11 سال: حداکثر 2 ساعت در روز برنامه‌های با کیفیت بالا.
- کودکان 12 تا 17 سال: محدودیت زمانی مشخصی وجود ندارد، اما والدین باید بر فعالیت‌های رسانه‌ای کودکان نظارت داشته باشند و مطمئن شوند که آنها به اندازه کافی فعالیت‌های بدنی، خواب و تعاملات اجتماعی دارند.
چه سنی برای شروع تماشای تلویزیون برای کودکان مناسب است؟
توصیه‌های کارشناسان بهداشتی و روانشناسی در مورد سن مناسب برای شروع تماشای تلویزیون برای کودکان معمولاً بر اساس تاثیرات بلندمدت تماشای تلویزیون بر رشد و توسعه کودکان تنظیم شده است. کودکان زیر 18 ماه به جز برای ویدیو چت‌ها، نباید به هیچ‌گونه محتوای تصویری روی صفحه نمایش‌ها (شامل تلویزیون، تبلت، گوشی‌های هوشمند و غیره) نگاه کنند. این توصیه به دلیل اهمیت تعاملات انسانی و فعالیت‌های فیزیکی در این سنین حیاتی است.
برای کودکان 18 تا 24 ماهه، اگر والدین تصمیم بگیرند که به آنها اجازه تماشای تلویزیون بدهند، این فعالیت باید با همراهی والدین یا مراقبان انجام شود تا کودک بتواند محتوا را درک کند و والدین بتوانند توضیحات لازم را ارائه دهند. تماشای برنامه‌های آموزشی با محتوای مناسب برای این سنین و به زبان ساده می‌تواند در این محدوده سنی مفید باشد.
برای کودکان 2 تا 5 ساله، توصیه می‌شود که زمان تماشای تلویزیون به یک ساعت در روز محدود شود و محتوای تماشا شده باید آموزشی و با کیفیت بالا باشد. در این سن، برنامه‌هایی که به توسعه مهارت‌های زبانی، شناختی و اجتماعی کمک می‌کنند، مناسب هستند. همچنین، والدین باید در کنار کودکان حضور داشته باشند تا بتوانند با آنها درباره محتوای برنامه‌ها صحبت کنند و مفاهیم را توضیح دهند.
برای کودکان بالای 6 سال، مدیریت زمان تماشای تلویزیون اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. والدین باید اطمینان حاصل کنند که تماشای تلویزیون جایگزین فعالیت‌های مهم دیگر مانند بازی‌های فیزیکی، مطالعه، خواب کافی و تعاملات اجتماعی نشود. همچنین، انتخاب محتوای مناسب که هم سرگرم‌کننده و هم آموزنده باشد، همچنان باید اولویت داشته باشد.
چگونه می‌توان از مضرات تماشای تلویزیون برای کودکان جلوگیری کرد؟
جلوگیری از مضرات تماشای تلویزیون برای کودکان نیازمند مجموعه‌ای از استراتژی‌ها و اقداماتی است که والدین و مراقبان می‌توانند اتخاذ کنند. در زیر به چند روش موثر اشاره می‌شود:
- تعیین محدودیت زمانی
- زمان تماشا: برای کودکان 2 تا 5 سال، تماشای تلویزیون باید به حداکثر یک ساعت در روز محدود شود. برای کودکان بالای 6 سال، زمان تماشا باید متناسب با سایر فعالیت‌های روزانه تنظیم شود تا مانع از خواب کافی، فعالیت فیزیکی و تعاملات اجتماعی نشود.
- انتخاب محتوای مناسب
- برنامه‌های آموزشی و مثبت: برنامه‌هایی که ارزش‌های مثبت مانند همکاری، احترام، صداقت و مسئولیت‌پذیری را ترویج می‌دهند و محتوای آموزشی دارند، مناسب‌تر هستند. برنامه‌های داستانی با مضامین مثبت نیز توصیه می‌شوند.
- اجتناب از محتواهای نامناسب: برنامه‌هایی که شامل خشونت، زبان نامناسب یا موضوعات بزرگسالان هستند، باید از دسترس کودکان دور نگه داشته شوند.
- همراهی والدین
- تماشای مشترک: والدین باید همراه با کودکان تلویزیون تماشا کنند تا بتوانند محتوا را توضیح دهند، سوالات کودکان را پاسخ دهند و به درک بهتر محتوا کمک کنند.
- بحث و گفتگو: بعد از تماشای برنامه‌ها، با کودکان درباره موضوعات مطرح شده صحبت کنید و به آنها کمک کنید تا مفاهیم را بهتر درک کنند و ارزش‌های مثبت را بیاموزند.
- ایجاد برنامه زمانی مناسب
- توازن فعالیت‌ها: تماشای تلویزیون باید بخشی از یک برنامه روزانه متعادل باشد که شامل فعالیت‌های فیزیکی، بازی‌های خلاقانه، مطالعه و خواب کافی باشد.
- زمان‌بندی مشخص: زمان‌های مشخصی را برای تماشای تلویزیون تعیین کنید تا به عنوان یک فعالیت منظم و محدود در روز کودکان جای بگیرد.
- استفاده از ابزارهای کنترل والدین
- فیلترهای محتوا: از ابزارها و تنظیمات کنترل والدین در تلویزیون و دستگاه‌های دیجیتال استفاده کنید تا دسترسی به محتوای نامناسب محدود شود.
- برنامه‌های قابل اعتماد: از برنامه‌ها و شبکه‌های تلویزیونی مخصوص کودکان که محتوای آنها از قبل بررسی شده و مناسب است، استفاده کنید.
- ترویج فعالیت‌های جایگزین
- بازی‌های خلاقانه: تشویق کودکان به شرکت در بازی‌های خلاقانه و فعالیت‌های دستی که توانایی‌های فکری و خلاقانه آنها را تقویت می‌کند.
- فعالیت‌های فیزیکی: ایجاد فرصت‌های مناسب برای بازی و ورزش، که به توسعه مهارت‌های حرکتی و سلامت بدنی کودکان کمک می‌کند.
- الگوی مناسب بودن
- نمونه‌سازی مثبت: والدین باید به عنوان الگوی خوب عمل کنند و خود نیز زمان تماشای تلویزیون را محدود کنند تا کودکان رفتارهای سالم را از آنها بیاموزند.
چه برنامه‌های تلویزیونی می‌توانند برای آموزش کودکان مفید باشند؟
برنامه‌های تلویزیونی که برای آموزش کودکان مفید هستند باید دارای محتوای آموزشی، جذاب و متناسب با سن کودکان باشند. این برنامه‌ها می‌توانند به توسعه مهارت‌های زبانی، ریاضی، علمی و اجتماعی کودکان کمک کنند و به عنوان ابزار مکمل آموزشی به کار روند.
- برنامه‌های زبانی و سواد آموزی
برنامه‌هایی مانند "سسمی استریت" (Sesame Street) و "دورا، کاوشگر" (Dora the Explorer) به آموزش حروف الفبا، کلمات و مهارت‌های زبانی کمک می‌کنند. این برنامه‌ها از داستان‌ها، آهنگ‌ها و شخصیت‌های جذاب استفاده می‌کنند تا کودکان را در فرآیند یادگیری مشارکت دهند و علاقه‌مند کنند.
- برنامه‌های ریاضی و علمی
برنامه‌هایی مانند "بیل نای، دانشمند" (Bill Nye the Science Guy) و "نشان‌های آبی" (Blue's Clues) به کودکان مفاهیم اولیه ریاضی و علمی را آموزش می‌دهند. این برنامه‌ها از تجربیات علمی و بازی‌های ریاضی استفاده می‌کنند تا مفاهیم پیچیده را به زبانی ساده و قابل فهم برای کودکان توضیح دهند.
- برنامه‌های آموزشی اجتماعی
برنامه‌هایی مانند "آرتور" (Arthur) و "دنیای دانیل تایگر" (Daniel Tiger's Neighborhood) به کودکان مهارت‌های اجتماعی مانند دوستی، همکاری، حل مسائل و مدیریت احساسات را آموزش می‌دهند. این برنامه‌ها از داستان‌ها و موقعیت‌های روزمره استفاده می‌کنند تا کودکان بتوانند مفاهیم را در زندگی واقعی خود به کار بگیرند.
- برنامه‌های هنری و خلاقیت
برنامه‌هایی مانند "آرتی تایم" (Art Attack) و "پابلو" (Pablo) به کودکان کمک می‌کنند تا خلاقیت خود را از طریق هنر و موسیقی توسعه دهند. این برنامه‌ها فعالیت‌های هنری و پروژه‌های دستی را تشویق می‌کنند و به کودکان نشان می‌دهند که چگونه می‌توانند از مواد ساده، آثار هنری خلاقانه بسازند.
- برنامه‌های فرهنگی و زبانی چندگانه
برنامه‌هایی مانند "نی هاو، کای-لان" (Ni Hao, Kai-Lan) به کودکان کمک می‌کنند تا با فرهنگ‌ها و زبان‌های مختلف آشنا شوند. این برنامه‌ها از داستان‌ها و شخصیت‌های فرهنگی متنوع استفاده می‌کنند تا احترام به تفاوت‌های فرهنگی و زبانی را به کودکان آموزش دهند.
چه نوع محتوایی در تلویزیون می‌تواند برای کودکان مضر باشد؟
انواع مختلفی از محتوای تلویزیونی وجود دارد که می‌تواند برای کودکان مضر باشد، از جمله:
- خشونت: تماشای خشونت در تلویزیون می‌تواند باعث شود کودکان پرخاشگرتر شوند، ترس بیشتری داشته باشند و کمتر همدل باشند.
- زبان نامناسب: تماشای زبانی نامناسب در تلویزیون می‌تواند باعث شود کودکان از این نوع زبان استفاده کنند و کمتر به دیگران احترام بگذارند.
- محتوای نامناسب از نظر جنسی: تماشای محتوای نامناسب از نظر جنسی در تلویزیون می‌تواند باعث شود کودکان در مورد جنسیت و روابط جنسی گیج شوند و در معرض خطر سوء استفاده جنسی قرار گیرند.
- محتوای ترسناک: تماشای محتوای ترسناک در تلویزیون می‌تواند باعث کابوس، اضطراب و ترس در کودکان شود.
- محتوای مادی‌گرایانه: تماشای محتوای مادی‌گرایانه در تلویزیون می‌تواند باعث شود کودکان بر روی مادیات تمرکز کنند و احساس کنند برای شاد بودن باید چیزهای خاصی داشته باشند.
- استریو تیپ‌ها: تماشای استریو تیپ‌ها در تلویزیون می‌تواند باعث شود کودکان در مورد افراد و گروه‌های مختلف باورهای منفی داشته باشند.
- تبلیغات: کودکان به طور خاص تحت تاثیر تبلیغات قرار می‌گیرند و ممکن است متقاعد شوند که محصولاتی را که نیاز ندارند یا برایشان مناسب نیست، بخرند.
چگونه می‌توان از اعتیاد کودکان به تلویزیون جلوگیری کرد؟
جلوگیری از اعتیاد کودکان به تلویزیون نیاز به یک رویکرد جامع دارد که شامل ایجاد محدودیت‌ها، ارائه جایگزین‌های جذاب و تشویق عادات سالم تماشای تلویزیون است. در اینجا چند نکته کلیدی وجود دارد:
محدودیت‌ها را تعیین کنید:
- زمان تماشای تلویزیون را محدود کنید: طبق توصیه آکادمی اطفال آمریکا، کودکان زیر 18 ماه نباید هیچ تماشای تلویزیون یا استفاده از صفحه نمایش (به جز تماس تصویری) داشته باشند. برای کودکان 18 تا 24 ماه، حداکثر 1 ساعت در روز برنامه‌های با کیفیت بالا که با والدین تماشا می‌شود، مجاز است. کودکان 2 تا 5 ساله می‌توانند حداکثر 1 ساعت در روز برنامه‌های با کیفیت بالا که با والدین تماشا می‌شود، تماشا کنند. کودکان 6 تا 11 ساله می‌توانند حداکثر 2 ساعت در روز برنامه‌های با کیفیت بالا تماشا کنند. برای کودکان 12 تا 17 سال، محدودیت زمانی مشخصی وجود ندارد، اما والدین باید بر فعالیت‌های رسانه‌ای کودکان نظارت داشته باشند و مطمئن شوند که آنها به اندازه کافی فعالیت‌های بدنی، خواب و تعاملات اجتماعی دارند.
- مکان‌های تماشای تلویزیون را محدود کنید: اجازه ندهید کودکان در اتاق خواب خود تلویزیون تماشا کنند. این امر می‌تواند خوابیدن آنها را دشوار کند و باعث شود بیشتر به تلویزیون وابسته شوند.
- برنامه‌های تماشایی را محدود کنید: به طور فعال در انتخاب برنامه‌هایی که فرزندانتان تماشا می‌کنند، شرکت کنید و از برنامه‌هایی که حاوی خشونت، زبان نامناسب یا محتوای نامناسب دیگر هستند، خودداری کنید.
جایگزین‌های جذابی ارائه دهید:
- فعالیت‌های جایگزین را تشویق کنید: کودکان را به انجام فعالیت‌های دیگری مانند بازی در فضای باز، ورزش، خواندن، بازی‌های رومیزی و گذراندن وقت با خانواده و دوستان تشویق کنید.
- زمان با کیفیت را با هم بگذرانید: زمانی را به دور از تلویزیون اختصاص دهید تا با فرزندانتان بازی کنید، صحبت کنید و با آنها ارتباط برقرار کنید.
- الگوی رفتاری باشید: کودکان از رفتار بزرگسالان یاد می‌گیرند. اگر می‌خواهید فرزندانتان تماشای تلویزیون را محدود کنند، خودتان نیز باید الگوی خوبی باشید. زمانی که با فرزندانتان هستید، به جای تماشای تلویزیون، با آنها بازی کنید، کتاب بخوانید یا صحبت کنید.
عادات سالم تماشای تلویزیون را تشویق کنید:
- با هم تماشا کنید: با فرزندانتان به تلویزیون تماشا کنید و در مورد آنچه می‌بینید صحبت کنید. این به شما کمک می‌کند تا در مورد محتوای برنامه‌ها به آنها آموزش دهید و به آنها کمک کنید تا درک کنند که چه چیزی را تماشا می‌کنند.
- تماشای فعال را تشویق کنید: به جای اینکه فقط به تلویزیون خیره شوید، با فرزندانتان در مورد برنامه‌هایی که تماشا می‌کنند صحبت کنید. از آنها سوال بپرسید، نظرات آنها را بپرسید و به آنها کمک کنید تا آنچه را که می‌بینند درک کنند.
- محیط تماشای تلویزیون را کنترل کنید: حجم تلویزیون را در سطح پایینی نگه دارید، در حین تماشای تلویزیون غذا نخورید و سایر وسایل الکترونیکی مانند تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها را خاموش کنید.
در صورت نیاز کمک بگیرید:
اگر نگران عادات تماشای تلویزیون فرزندتان هستید، با پزشک یا متخصص اطفال صحبت کنید. آنها می‌توانند به شما کمک کنند تا یک برنامه برای مدیریت تماشای تلویزیون فرزندتان ایجاد کنید و منابع مفیدی را در اختیار شما قرار دهند.